شهرستان خوسف یکی از شهرستانهای بسیار غنی به لحاظ تعدد آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی میباشد؛ به نحوی که از 254 اثر شناسایی شده ۸۲ اثر آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
شهرستان خوسف طبق اسناد تاریخی از جمله سنگ نگاره کال جنگال، از سابقه تاریخی بالایی برخوردار است و تاریخ آن به دوره اشکانی برمیگردد. خوسف زادگاه هنرمندان، خردمندان و شعرایی به نام همچون ابن حسام خوسفی از شاعران برجسته قرن نهم هجری است. از وی کتابهایی چون دیوان ابنحسام خوسفی در مدح ائمه اطهار و خاوران نامه با موضوع دلاوریهای حضرت علی (ع) و دلائلالنبوی در دلالت حضرت رسول اکرم (ص) به جای مانده است. آرامگاه این شاعر شهیر و بزرگ در شهر خوسف میباشد.
شهرستان خوسف دارای بافتهای تاریخی ارزشمندی از جمله روستای گل، روستای ماژان، روستای خور و همچنین بافت تاریخی شهر خوسف میباشد. بافت تاریخی شهر خوسف با مساحتی تقریبی ۲۰ هکتار، یکی از ارزشمندترین بافتهای تاریخی استان است که در دوره صدساله حیات خود، کمتر دستخوش تغییر قرار گرفته است. در این بافت آثار متعددی چون مساجد تاریخی، مدرسهها، قلعه، آبانبارها و منازل قدیمی وجود دارد.
روستای هدف گردشگری خور با بادگیرها، خانههای گلی با پوشش گنبدی در دل بافت آن، مانند نگینی در منطقه میدرخشد. تراکم بالای خانهها و معابر و کوچههای پر پیچ و خم از شاخصههای عمده این روستا میباشد.
روستای زیبای آرک در منطقه کوهستانی با بناهای تاریخی، آسیابها، مزارع و باغهای سرسبز با آب و هوایی بسیار مطبوع، مکانی بسیار زیبا و فرحبخش برای گذراندن یک روز میباشد.
شهرستان خوسف دارای پتانسیلهای بسیاری در حوزههای مختلف گردشگری و صنایعدستی میباشد. مجتمع گردشگری و آبدرمانی آبگرم لوت، روستاهای زیبای عیلکی و تقاب و نیزار و کویر خور از جمله مناطق دیگر این شهرستان میباشد.
مزارع گل نرگس یکی دیگر از جاذبههای گردشگری شهرستان محسوب میشود که در فصل زمستان رویش گلهای آن آغاز میشود که دارای عطر و بویی مطبوع و منحصر به فرد میباشد. بسیاری از گردشگران برای دیدن این جاذبه طبیعی که در فهرست آثار طبیعی کشور به ثبت رسیده است، به شهرستان خوسف سفر میکنند.
اماکن مذهبی نظیر مزار شاه سلیمان علی و مزار سلطان ابوالقاسم نصرآباد نیز در زمره گردشگری مذهبی این شهرستان به شمار میآیند.
دق اکبرآباد با جاذبههای بسیار زیبای کویریاش که فاصلهای کم با مرکز شهرستان و مرکز استان دارد، میتواند محبطی دنج و آرامبخش باشد. این کویر در کنار خانههای بومگردی که فرهنگ و سنت مردم خونگرم استان را معرفی میکنند، میتواند برای گردشگران و دوستداران طبیعت، خاطره به یاد ماندنی رقم بزند.
مراسم بیلزنی مردم خوسف، مراسم جشن گندم روستای آرک، مراسم پخت آش بزباش و مراسم جشن بازیهای بومی ـ محلی ماژان از جمله آداب و رسوم دیرین این کهن بوم است که در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
حولهبافی، سفالگری، گلیم بافی، جاجیم بافی و تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی از جمله مهمترین رشتههای صنایعدستی این شهرستان میباشد.